Læsø 1995

Ik heb weer een bezoek gebracht aan Læsø om met eigen ogen de ontwikkeling daar te zien en natuurlijk ook om meer materiaal op te halen. De reis naar Læsø  werd ondernomen van dinsdag de 27e tot donderdag de 29e juni. Het plan was om de dinsdagavond te gebruiken voor het leggen van enkele contacten, de woensdag om rond te rijden en geschikte volken uit te zoeken om eieren van mee te nemen en tenslotte de donderdagmiddag om rond te rijden en raatstukken uit de volken te snijden en daarna naar huis te rijden. De terugreis liep langs de oostkust, hetgeen betekende dat we gebruik moesten maken van veerponten over de Limfjord en de Randers fjord. We hadden deze route gekozen in de hoop dat we weinig problemen zouden hebben tijdens het transport. De weg loop langs het zeestrand en er zijn ook stukken met bos die wat schaduw geven. (Bij twee eerdere gelegenheden, toen ik er voor had gekozen de trein te nemen van Göteborg naar Malmö, was het toevallig zo dat de temperatuur in de coupés niet onder de 28 graden kwam. De warmte zorgt er voor dat de eieren niet zo lang goed blijven)

Ik geloof echter dat de expeditie wel interessant was ook al valt er een duidelijk negatieve trend in de ontwikkeling op Læsø  waar te nemen. De interesse in de Læsø ‑bij is echter heel groot en we willen graag weten of er nog mogelijkheden zijn dat Læsø  in de toekomst nog kan fungeren als een natuurlijke genenbank. En als dat niet kan, hoe lang we er dan nog op kunnen rekenen zuiver mellifera-materiaal te vinden op het eiland. Volledig afgezien van de interesse in het zuiver gebruiken van de Læsø ‑bij of als materiaal in kruisingen of in nieuwe combinaties is het een feit dat er een kleine restpopulatie bestaat van de west-europese donkere bij, misschien de enige van nog enige zuiverheid. Dt is toch wel reden genoeg om deze te beschermen.

Op de veerboot van Frederikshaven naar Læsø ontmoette ik toevallig Carl-Johan Junge, de vroegere voorzitter ven de bijenteeltvereniging wan Læsø. Hij vertelde dat hij diezelfde avond Björn Johansen ging helpen met het vullen van 50 Kieler‑kastjes met bijen en om er rijpe koninginnecellen in te zetten. Ik vroeg of ik mee mocht zodat we ondertussen interessant materiaal konden bespreken en mijn zoektocht naar materiaa1 konden voorbereiden.

De eerste avond werd dus bij Björn doorgebracht waar hij en Carl-Johan de bijen opschepten met behulp van een afgeknipt melkpak en kastje na kastje vulden met hetzelfde aantal bijen, er een cel bijdeden en daarna de kastjes weer sloten. Er werden vijftig cellen gebruikt, telkens tien van een andere moeder. En hier geloof ik al dat we een antwoord kunnen geven op de vraag of  Læsø in de toekomst nog kan dienen als een natuurlijke genenbank. Voor mij is het antwoord duidelijk en eenduidig: nee.

Het werk van de laatste jaren om via o.a. DNA‑tests er voor te zorgen dat de nakomelingen van zulke koninginnen zuiver en onvermengd zouden worden en het werk om voldoende grote groepen te insemineren om redelijk veel materiaal te krijgen voor verdere teelt en selectie heeft weinig opgeleverd. Sabotage aan de bijenkasten heeft ertoe geleid dat een honderdtal voor de teelt belangrijke koninginnen zijn verdwenen. Het voorkomen wan steeds meer gele en gebastaardiseerde koninginnen heeft elke vorm van vrije paring tot een hachelijke zaak gemaakt. Wii ziin nu in 1995 gezakt tot vijf teeltmoeren en er is geen geld voor inseminatie.