Bescherming van de
Zwarte Bij
De situatie van de
bescherming van de Zwarte Bij (Apis mellifera mellifera) op Læsø
Gepresenteerd op het
Apimondia congres in Dublin, Ierland 2005
door Flemming Vejsnæs, Rolf
Theuerkauf en Asger Søgaard Jørgensen
Vertaald door A.H. de Witt
De achtergrond
Op het geïsoleerd liggende eiland Læsø heeft Denemarken een populatie van de Zwarte Bij Apis mellifera mellifera. De zwarte bijen worden daar al vele jaren door imkers gehouden. Ze zijn zachtaardig, productief en hebben een hoge verdraagzaamheid om de klimatologische omstandigheden het hoofd te bieden. De meerderheid van de imkers hebben, met ondersteuning van de Deense Imkerij Organisatie, veel jaren er aan gewerkt om Læsø in te richten als een beschermd gebied voor de Zwarte Bij Apis mellifera mellifera. Slechts de Zwarte Bij zou toegestaan zijn op Læsø en importen waren verboden.
Dit was een enorme stap vooruit in de veiligstelling van de biodiversiteit van bijen in Europa en één van de weinige situaties waarin Denemarken zijn verplichtingen ten opzichte van de Rio Conventie kon nakomen.
De problemen
Een paar imkers vochten de legale achtergrond van de regeling aan en werkten de veiligstelling tegen. Er had een legale strijd plaats gedurende verscheidene jaren totdat het Europese en lokale gerechtshoven de bescherming wettig verklaarden.
Een regeringswisseling gaf een nieuw momentum aan de strijd tegen de beschermde status van het gebied. De liberale regering stond niet achter de veiligstelling van het gebied. De nieuwe Minister van Landbouw, Visserije en Voedsel, Mevr. Mariann Fischer Boel, was in principe tegen de bescherming. Zij vroeg het Ministerie een nieuw rapport op te stellen over de argumenten achter de bescherming.
De conclusie was: de bescherming van de Zwarte Bij is gerechtvaardigd en is een belangrijk gegeven in het voldoen aan de Deense verplichtingen ten opzichte van de Rio Conventie.
Vanwege politiek redenen gaf het rapport verschillende alternatieven om de problemen op te lossen. Het Ministerie besloot een beschermd bevruchtingsstation in te stellen voor de Zwarte Bij op het uiterste oostelijke deel van Læsø en andere bijen toe te staan in andere gedeelten van Læsø. Met de verdere beperking dat het gebied alleen een beschermde status zou hebben tot de 20ste juli van elk jaar.
Mevr. Mariann Fischer Boel werd in 2004 de Europese commissaris van Landbouw, haar voorganger als Minister, de heer Hans Chr. Schmidt zet het werk voort om andere rassen op Læsø toe te staan.
De standpunten
Het Minsterie en het door de regering geleide Deense Bijen
Onderzoeksinstituut, stellen dat deze situatie levensvatbaar is en genoeg
isolatie geeft om in hoge mate raszuivere paringen te bereiken. Onafhankelijke
wetenschappers en de Deense Imker Organisatie zijn er van overtuigd dat dit
niet het geval is. Westenwind is overheersend op Læsø. De afstand van de
westelijke grens tot het bevruchtingsstation is minder dan
Sterke ondersteuning
voor de bescherming
Dank zij sterke ondersteuning van onafhankelijke wetenschappers en organisaties zijn we er in geslaagd enkele verbeteringen in de nieuwe regels te krijgen. Het paringsgebied op het meest oostelijke uiteinde van Læsø is het hele jaar door beschermd en een groot deel van de aanplantingen die in overheidshanden zijn, zijn gereserveerd voor de Zwarte Bijen. De overheid gaf een erg kleine toelage aan de Imker Organisatie op Læsø om hen hiermee te helpen het bevruchtingsstation te draaien.
De huidige situatie
Het Ministerie nam de taal op zich alle “niet-zwarte” bijen te verwijderen van het “beschermde” paringsgebied. Tot op heden is dit niet gebeurd.
Het Ministerie beloofde DNA-analyses van alle bijenvolken te maken om daarmee de selectie van zwarte bijen te vergemakkelijken. De bijen zijn verzameld, maar tot op heden geen uitslag van de analyses en dus geen hulp in de selectie voor dit jaar. Het Ministerie beloofde alle volken op het eiland te registreren om daarmee de verwijdering van “niet-zwarte” bijen uit de “beschermde” gebieden te vergemakkelijken. Het eindigde met een regelgeving die vraagt om een jaarlijkse registratie van zwarte bijen, terwijl de andere imkers niets hoeven te registreren en ook zonder enige follow-up. Het Ministerie heeft een paar volken met zwarte bijen naar een andere eiland gebracht, waar ze in stand kunnen worden houden tegen erg hoge kosten.
De Deense Imker Organisatie accepteerde de mogelijkheden te onderzoeken om andere bijenrassen op het eiland te hebben. Maar tenzij het Ministerie direct haar eigen regels nakomt, is dit definitief niet mogelijk.
De Imker Organisatie op Læsø spant zich enorm in om een groot aantal zwarte bijenvolken te maken. Maar het is erg moeilijk om raszuivere paringen te verwezenlijken door de toestemming om andere bijen te houden op het grootste deel van Læsø.
De Deense Inker Oragnisatie, Møllevej 15, DK 4140 Borup, Denemarken
Tel: + 45 57 56 17 77, Fax: + 45 57 56 17 03, dansk@biavl.dkdansk@biavl.dk Denne e-mailadresse bliver beskyttet mod spambots, du skal have Javascript aktiveret for at se den , www.biavl.dk
Het eiland Læsø
114 km2 (=
Lengte
Bevolking: 2.300
Imkers met zwarte bijen: 30 met een total van 250 volken
Imkers met andere bijen: 7 met minder dan 200 volken 200 (veel zwart of kruisingen).
Eigenschappen van de Læsø bij
Kleine volken gedurende de winter met een lag voerverbruik
Snelle
ontwikkeling tijdens drachten
Zwermen
Tolerant t.o.v. de klimatologische omstandigheden
Niet agressief
Bescherming van de Zwarte Bij - Waarom?
De Zwarte bij is uniek
Het is stand houden van de diversiteit van de honingbij
Het in stand houden van een gene-pool
Milieu Conferentie in Rio de Janeiro 1992
Het beschermen van bedreigde soorten in de wereld
De meerderheid van de imkers ondersteunt de bescherming
De situatie is alarmerend
Annette Bruun Jensen en Bo Vest Pedersen, Biologische Instituut, Universiteit van Kopenhagen, onderzochten de mate van introgressie van genen van niet-inheemse herkomst.
Zowel onderzoek aan kernen als aan mitochondria gaven vergelijkbare resutaten en lieten zien dat introgressie van Apis mellifera ligustica mitochondriale haplotypen opleverde en dat allelen uit de kern voorkwamen in variërende mate in de onderzochte populaties.
In het algemeen gesproken liet de onderzoekingen beperkte introgressie zien met A.m. ligustica. De populatie met de meeste introgressie werd op het Deense eiland Læsø aangetroffen; het bevatte bijna 10% A.m. ligustica materiaal als mitochondriale haplotypen en allelen uit kernen.
De Zwarte Bij is ernstig bedreigd
De beschermde status van de Zwarte Bij op Læsø wordt ernstig bedreigd. Het Ministerie claimt dat zij aan de bescherming werken. De realiteit echter is dat zij niet luistert naar onafhankelijk wetenschappelijk advies.
In toenemende mate is introgressie van genen van andere bijenrassen duidelijk aangetoond.
De Zwarte Bij op Læsø overleeft niet tenzij imkers er voor zorgen.